Khi bắt đầu học chương trình lớp 2, trẻ sẽ dần đi sâu hơn vào các khái niệm hình học cơ bản, tạo nền tảng cho khả năng phát triển tư duy toán học sau này. Hình vuông là một trong những dạng hình tứ giác cơ bản mà trẻ sẽ được học trong môn toán lớp 2 và đóng vai trò then chốt để trẻ hình thành tư duy toán học. Vậy các bài toán hình vuông có những tính chất gì? Mời cha mẹ và bé hãy cùng KidsUP tìm hiểu về hình vuông trong bài viết dưới đây nhé!
Hình vuông là gì? Tính chất cơ bản
Hình vuông là một trong những khái niệm hình học đầu tiên mà trẻ sẽ được tiếp xúc khi học toán hình. Hình vuông có những tính chất đặc trưng mà trẻ cần phải nắm vững để có thể giải quyết các bài toán về chu vi và diện tích một cách dễ dàng. Vậy hình như thế nào được gọi là hình vuông?
Định nghĩa hình vuông
Định nghĩa đơn giản nhất về hình vuông là một hình có bốn cạnh bằng nhau và bốn góc vuông.
Không chỉ vậy, hình vuông còn là một loại hình đặc biệt trong hình học phẳng. Hình vuông là một dạng hình tứ giác đặc biệt, vừa là một hình chữ nhật vừa là một hình thoi. Lý do có thể nói được như vậy là vì hình vuông vừa có bốn góc vuông như hình chữ nhật, vừa có bốn cạnh bằng nhau như hình thoi. Nhờ các đặc điểm này, hình vuông xuất hiện thường xuyên trong các bài toán hình học và đóng vai trò quan trọng trong việc hình thành tư duy không gian của trẻ.
Tính chất hình vuông
Các cạnh bằng nhau
Một trong những tính chất hình vuông đặc trưng nhất đó là các cạnh đều bằng nhau. Điều này có nghĩa là chiều dài của mỗi cạnh là như nhau, giúp tạo sự cân đối hoàn hảo cho hình vuông. Tính chất nổi bật này của hình vuông sẽ giúp trẻ dễ dàng làm các bài toán liên quan tới hình vuông.
Các góc vuông
Ngoài việc có các cạnh bằng nhau, một yếu tố khác giúp làm nên tính đối xứng của hình vuông là các góc vuông. Mỗi góc trong hình vuông đều là góc vuông, tức là góc có độ lớn bằng 90 độ. Đây là một trong những tính chất quan trọng, giúp trẻ bước đầu hiểu được về các khái niệm góc trong toán học. Khi làm bài toán về hình vuông, việc xác định các góc vuông cũng hỗ trợ trẻ trong việc đo đạc và vẽ hình một cách chính xác.
Đối xứng trong hình vuông
Hình vuông có tính đối xứng rất đặc biệt, đó là thông qua cả hai đường chéo và trục giữa. Điều này có nghĩa là nếu trẻ thử gấp đôi hình vuông qua các đường chéo hoặc qua trục giữa, hai nửa của hình vuông sẽ hoàn toàn khớp nhau. Tính chất đối xứng này giúp hình vuông trở thành một trong những dạng hình học tuy cơ bản mà có tính chất vô cùng đặc biệt.
Cách tính chu vi hình vuông
Nhờ có tính chất đối xứng của hình vuông mà các bài toán liên quan tới dạng hình học này cũng sẽ có những đặc điểm khác biệt. Lên lớp 2, trẻ sẽ bắt đầu được làm quen với các bài toán tính chu vi hình học dựa theo số đo cho trước. Các bài toán tính chu vi yêu cầu học sinh cần phải tính tổng chiều dài của tất cả các cạnh bao quanh hình. Do tính chất hình vuông là các cạnh bằng nhau, vậy nên công thức tính chu vi hình vuông ta sẽ có như sau:
Chu vi = 4 × chiều dài một cạnh
Ví dụ, với bài toán: Cho hình vuông có cạnh 5cm. Tính chu vi của hình vuông:
Giải
Chu vi của hình vuông là:
Chu vi = 4 × 5 = 20 (cm).
Đây là một công thức vô cùng đơn giản và dễ nhớ, giúp trẻ có thể dần hiểu được cách tính chu vi của một hình. Không chỉ vậy, qua công thức tính chu vi này, trẻ cũng có thể suy ra công thức ngược lại để tính một cạnh của hình vuông khi có tổng chu vi cho trước: Cạnh = Chu vi : 4
Cách tính diện tích hình vuông
Ngoài các bài toán liên quan đến cách tính chu vi. Khi lên chương trình học lớp 2, trẻ cũng sẽ được làm quen với các bài toán yêu cầu tính diện tích của hình dựa theo số đo cho trước. Các bài toán diện tích yêu cầu trẻ cần tính phần không gian bên trong hình. Để tính diện tích của một hình vuông, trẻ sẽ cần dựa vào tính chất các cạnh bằng nhau. Từ đó, ta đúc kết được cách tính diện tích của hình vuông là nhân chiều dài một cạnh với chính nó và có công thức:
Diện tích = cạnh × cạnh.
Ví dụ với bài toán sau đây: Cho một hình vuông có cạnh là 4cm. Tính diện tích hình vuông
Giải
Diện tích hình vuông đó là:
Diện tích = 4 × 4 = 16 (cm²).
Đối với các bài toán tính diện tích, cha mẹ cần lưu ý với con rằng đáp án sẽ được lấy theo đơn vị đo diện tích là cm², m²,…
Các bài tập vận dụng về chu vi và diện tích hình vuông
Thực hành qua các bài tập là cách hiệu quả nhất để trẻ nắm vững kiến thức. Dưới đây là các bài tập vận dụng về chu vi và diện tích hình vuông dành cho học sinh lớp 2. Cha mẹ hãy cho trẻ luyện tập các dạng bài tập này để trẻ không bị nhầm lẫn công thức khi học các hình khác!
Bài tập tính chu vi hình vuông
Bài tập 1: Cho hình vuông có cạnh với độ dài là 6 cm. Tính chu vi của hình vuông.
Giải
Chu vi của hình vuông là:
4 × 6 = 24 (cm)
Đáp án: Chu vi của hình vuông là 24 cm
Bài tập 2: Cho hình vuông có cạnh dài 8 cm. Tính chu vi của hình vuông.
Giải
Chu vi của hình vuông là:
4 × 8 = 32 (cm)
Đáp án: Chu vi của hình vuông là 32 cm
Bài tập 3: Một hình vuông có chu vi là 40 cm. Hỏi chiều dài mỗi cạnh của hình vuông là bao nhiêu?
Giải
Chu vi của hình vuông là 40 cm. Ta có:
Cạnh = 40 ÷ 4 = 10 (cm)
Đáp án: Chiều dài mỗi cạnh của hình vuông là 10 cm
Bài tập tính diện tích hình vuông
Bài tập 1: Cho hình vuông có cạnh dài 5 cm. Tính diện tích của hình vuông.
Giải
Diện tích của hình vuông là:
5 × 5 = 25 (cm²)
Đáp án: Diện tích của hình vuông là 25 cm²
Bài tập 2: Cho hình vuông có cạnh dài 9 cm. Tính diện tích của hình vuông.
Giải
Diện tích của hình vuông là:
9 × 9 = 81 (cm²)
Đáp án: Diện tích của hình vuông là 81 cm²
Bài tập 3: Cho hình vuông có cạnh dài 10 cm. Tính diện tích của hình vuông.
Giải
Diện tích của hình vuông là:
10 × 10 = 100 (cm²)
Đáp án: Diện tích của hình vuông là 100 cm²
Bài tập tổng hợp cả chu vi và diện tích
Bài tập 1: Cho hình vuông có cạnh dài 7 cm. Tính chu vi và diện tích của hình vuông.
Giải
Chu vi của hình vuông là:
4 × 7 = 28 (cm)
Diện tích của hình vuông là:
7 × 7 = 49 (cm²)
Đáp án: Chu vi và diện tích của hình vuông lần lượt là 28 cm và 49 cm²
Bài tập 2: Một hình vuông có chu vi là 36 cm. Tính diện tích của hình vuông.
Giải
Cạnh của hình vuông là:
36 : 4 = 9 (cm)
Diện tích của hình vuông là:
9 × 9 = 81 (cm²)
Đáp án: Diện tích của hình vuông là 81 cm²
Bài tập 3: Một hình vuông có cạnh bằng 5cm. Hỏi chu vi và diện tích của hình vuông là bao nhiêu?
Giải
Diện tích của hình vuông là:
5 × 5 = 25 (cm²)
Chu vi của hình vuông là:
4 × 10 = 40 (cm)
Đáp án: Chu vi của hình vuông là 40 cm, diện tích của hình vuông là 25cm² .
Kết luận
Trong bài viết trên, KidsUP đã giới thiệu cho các phụ huynh và các bạn về một trong những hình học cơ bản nhất trong chương trình học lớp 2, đó là hình vuông. Hy vọng bài viết trên sẽ giúp ích cho các cha mẹ và con trong quá trình học toán lớp 2. Hẹn gặp lại các cha mẹ trong những bài viết kiến thức toán học tiếp theo nhé!
