Bạn có thấy con mình lúng túng mỗi khi làm bài toán quy đồng mẫu số? Nhiều phụ huynh nghĩ đây là phần kiến thức “khó nhằn”, nhưng thực ra chỉ cần đúng phương pháp, bé sẽ hiểu nhanh và làm đúng dễ dàng. Trong bài viết này của KidsUP, chúng tôi sẽ chia sẻ cách quy đồng mẫu số đơn giản đến bất ngờ – giúp phụ huynh dễ dàng đồng hành cùng con trong quá trình học toán, mà không còn lo áp lực hay khô khan như sách vở truyền thống.
Khái niệm về quy đồng mẫu số dễ hiểu
Quy đồng mẫu số là một cách chuyển các phân số có mẫu số khác nhau (phần số ở dưới) về cùng một mẫu số giống nhau. Mục đích của việc này là để giúp các con dễ dàng thực hiện phép cộng, trừ hoặc so sánh các phân số.
Ví dụ minh họa dễ hiểu
Giả sử có hai phân số:
- 1⁄2 và 1⁄3
Ta thấy mẫu số của hai phân số là 2 và 3 – khác nhau nên không thể cộng, trừ trực tiếp.
Giờ, ta cần quy đồng:
- Tìm mẫu số chung nhỏ nhất của 2 và 3 → đó là 6
- Ta chuyển:
- 1⁄2 = 3⁄6 (vì 1 × 3 = 3 và 2 × 3 = 6)
- 1⁄3 = 2⁄6 (vì 1 × 2 = 2 và 3 × 2 = 6)
Vậy là ta có hai phân số mới: 3⁄6 và 2⁄6 – giờ thì có thể dễ dàng cộng trừ rồi!
3 Cách quy đồng mẫu số đơn giản, dễ nhớ
Không phải lúc nào cũng cần áp dụng một công thức duy nhất để quy đồng mẫu số. Tùy từng trường hợp, ba mẹ có thể hướng dẫn con chọn cách làm phù hợp, giúp tiết kiệm thời gian và tránh rối rắm khi học. Dưới đây là 3 cách quy đồng mẫu số phổ biến, dễ nhớ và rất hiệu quả với học sinh tiểu học.
Cách 1 – Nhân chéo mẫu số
Áp dụng khi hai mẫu số không chia hết cho nhau. Đây là cách phổ biến nhất vì có thể áp dụng cho mọi phân số.
Cách làm: Lấy tử và mẫu của mỗi phân số nhân với mẫu số của phân số còn lại.
Ví dụ:
Quy đồng: 2⁄3 và 1⁄4
- 2⁄3 × 4 → 8⁄12
- 1⁄4 × 3 → 3⁄12
Kết quả sau quy đồng: 8⁄12 và 3⁄12
Cách 2 – Dùng mẫu số lớn chia hết cho mẫu nhỏ
Áp dụng khi một mẫu số chia hết cho mẫu số còn lại. Đây là cách nhanh gọn, không cần nhân chéo.
Cách làm: Nhân tử và mẫu của phân số có mẫu số nhỏ hơn để đưa về mẫu số của phân số lớn.
Ví dụ:
Quy đồng: 1⁄4 và 2⁄8
- Vì 8 chia hết cho 4 → giữ nguyên 2⁄8
- 1⁄4 × 2 → 2⁄8
Kết quả sau quy đồng: 2⁄8 và 2⁄8
Cách 3 – Tìm bội chung nhỏ nhất (BCNN)
Phù hợp khi quy đồng nhiều phân số hoặc mẫu số lớn, không chia hết cho nhau.
Cách làm:
- Tìm bội chung nhỏ nhất của các mẫu số → đó là mẫu số chung mới
- Nhân tử và mẫu mỗi phân số với số cần thiết để được mẫu số chung
Hướng dẫn tìm BCNN đơn giản:
- Liệt kê bội của từng mẫu số
- Chọn số nhỏ nhất xuất hiện ở cả hai dãy
Ví dụ:
Quy đồng: 1⁄6 và 1⁄8
- Bội của 6: 6, 12, 18, 24, …48…
- Bội của 8: 8, 16, 24, 32, …48…
→ BCNN = 24
- 1⁄6 × 4 → 4⁄24
- 1⁄8 × 3 → 3⁄24
Kết quả sau quy đồng: 4⁄24 và 3⁄24
Mẹo ghi nhớ nhanh: “Mẫu chung – Thừa số phụ – Nhân tử và mẫu”
“Mẫu chung – Thừa số phụ – Nhân tử và mẫu“
Đây là câu thần chú giúp học sinh ghi nhớ trình tự các bước khi quy đồng:
- Mẫu chung: Tìm mẫu số chung cho các phân số.
- Thừa số phụ: Chia mẫu chung cho mẫu cũ để tìm thừa số phụ.
- Nhân tử và mẫu: Nhân cả tử và mẫu với thừa số phụ để ra phân số mới.
Chỉ cần đọc chậm câu này vài lần, bé sẽ dễ dàng nhớ và áp dụng đúng các bước khi làm bài tập phân số!
Bài tập thực hành theo cấp độ
– Dễ: Quy đồng hai phân số đơn giản (Bài tập và lời giải chi tiết.)
Bài tập quy đồng: 2⁄5 và 1⁄3
Lời giải:
Mẫu số chung nhỏ nhất của 5 và 3 là 15
2⁄5 = 2×3⁄5×3 = 6⁄15
1⁄3 = 1×5⁄3×5 = 5⁄15
Kết quả: 6⁄15 và 5⁄15
– Trung bình: Quy đồng ba phân số (Bài tập và lời giải chi tiết.)
Bài tập:
Quy đồng:
1⁄2, 1⁄3, 1⁄4
Lời giải:
Tìm BCNN của 2, 3, 4 → BCNN = 12
- 1⁄2 = 6⁄12
- 1⁄3 = 4⁄12
- 1⁄4 = 3⁄12
Kết quả: 6⁄12, 4⁄12, 3⁄12
– Khó: Quy đồng phân số có mẫu số lớn
Quy đồng: 5⁄18 và 2⁄30
Lời giải:
BCNN của 18 và 30 là 90
5⁄18 = 5×5⁄18×5 = 25⁄90
2⁄30 = 2×3⁄30×3 = 6⁄90
Kết quả: 25⁄90 và 6⁄90
Lỗi thường gặp và cách khắc phục
– Nhầm lẫn khi tìm mẫu số chung
Lỗi thường gặp: Chọn nhầm mẫu số chung không phải là bội chung nhỏ nhất, dẫn đến phân số sau quy đồng không tối giản.
Cách khắc phục:
- Hướng dẫn con liệt kê bội số của các mẫu và chọn số nhỏ nhất chung giữa các dãy.
- Có thể nhẩm nhanh bằng cách nhân hai mẫu số lại rồi rút gọn nếu cần.
– Sai sót trong nhân tử và mẫu
Lỗi thường gặp: Nhân sai tử hoặc mẫu, hoặc chỉ nhân mẫu mà quên nhân tử – dẫn đến sai kết quả.
Cách khắc phục:
- Dạy con ghi rõ từng bước: tìm thừa số phụ → nhân cả tử và mẫu.
- Khuyến khích viết cẩn thận, gạch chân số cần nhân để không bỏ sót.
– Cách kiểm tra lại kết quả sau khi quy đồng
Mẹo kiểm tra đơn giản:
- So sánh các mẫu số sau quy đồng → phải giống nhau.
- Đổi ngược phân số sau quy đồng về ban đầu → nếu giống thì con đã làm đúng.
- Dùng máy tính (nếu có) để kiểm tra lại kết quả, nhưng khuyến khích con tự đối chiếu bằng cách nhân chia.
Kết Luận
Hy vọng với những hướng dẫn và bài tập trên, ba mẹ sẽ dễ dàng đồng hành cùng con trong việc học cách quy đồng mẫu số một cách hiệu quả và thú vị hơn. Nếu ba mẹ đang tìm kiếm một giải pháp học toán toàn diện tại nhà, ứng dụng KidsUP chính là trợ thủ đắc lực giúp trẻ nắm chắc kiến thức nền tảng và yêu thích môn Toán từ sớm.
