Nói ngọng là một trong những lỗi phát âm thường gặp khi trẻ mới học phát âm. Nếu tình trạng này kéo dài, trẻ sẽ gặp khó khăn trong việc giao tiếp và thường viết sai chính tả. Vậy trẻ nói ngọng là do đâu? Cha mẹ nên làm gì để sửa tật nói ngọng cho trẻ? Hãy cùng theo dõi bài viết dưới đây của KidsUP nhé!
Tìm hiểu về tật nói ngọng ở trẻ
Trước khi tìm cách chữa ngọng cho trẻ, chúng ta nên tìm hiểu đôi chút về tình trạng lỗi phát âm này. Vậy nói ngọng là gì? Nói ngọng là tình trạng rối loạn ngôn ngữ, xuất hiện ở mọi lứa tuổi nhưng chủ yếu là ở trẻ em.
Biểu hiện của tình trạng này là trẻ phát âm không rõ ràng, rành mạch, từ ngữ lệch chuẩn và sai âm tiết, gây khó khăn trong việc giao tiếp. Nếu trẻ gặp phải tình trạng này, khuyến khích cha mẹ nên can thiệp từ sớm để chữa ngọng cho trẻ.
Các dạng nói ngọng phổ biến
Có hai dạng nói ngọng chính là nói ngọng cơ năng và nói ngọng thực thể.
- Nói ngọng cơ năng: Tình trạng nói ngọng hình thành do quá trình phát triển của bộ phận phát âm ảnh hưởng đến phát triển ngôn ngữ.
- Nói ngọng thực thể: Tình trạng nói ngọng hình thành do những biến đổi từ hệ thần kinh trung ương và bộ máy phát âm của bé.
Khi nào nói ngọng ở trẻ là đáng lo ngại
Trẻ trên 4 tuổi vẫn nói ngọng: Hầu hết trẻ em sẽ vượt qua giai đoạn nói ngọng sinh lý khi 4 tuổi. Nếu trẻ trên 4 tuổi vẫn nói ngọng nhiều và không có dấu hiệu cải thiện, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để tìm hiểu nguyên nhân và có biện pháp can thiệp kịp thời.
Nói ngọng ảnh hưởng đến giao tiếp và học tập: Nếu nói ngọng khiến trẻ khó khăn trong việc giao tiếp, không thể diễn đạt ý muốn của mình hoặc bị bạn bè trêu chọc, ảnh hưởng đến tâm lý và sự tự tin của trẻ, cha mẹ nên đưa trẻ đi khám để được tư vấn và hỗ trợ.
Nói ngọng kèm theo các dấu hiệu bất thường khác: Nếu trẻ nói ngọng kèm theo các dấu hiệu như chậm phát triển ngôn ngữ, chậm phát triển trí tuệ, khó khăn trong việc học tập, rối loạn phát âm, hoặc có các vấn đề về thính giác, cha mẹ cần đưa trẻ đi khám chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị.
Các nguyên nhân phổ biến khiến trẻ nói ngọng
Tại sao trẻ lại nói ngọng? Có nhiều nguyên nhân khiến cho trẻ bị nói ngọng, thông thường sẽ có ba loại nguyên nhân chính: do bẩm sinh, do tâm lý và do thói quen sinh hoạt.
Yếu tố sinh lý
Trẻ bị nói ngọng bẩm sinh có thể do cấu tạo đường phát âm dị dạng, do bệnh lý như sứt môi, hở hàm ếch hoặc do thính giác kém bẩm sinh.
Yếu tố tâm lý
Trong quá trình học phát âm, đôi khi trẻ sẽ gặp trường hợp phát âm sai và bị trêu đùa. Điều này có thể khiến trẻ sinh ra tâm lý tự ti và ngại giao tiếp, lâu dần sẽ trở thành thói quen nói ngọng.
Do thói quen xấu
Ngoài ra, trẻ cũng có thể bị nói ngọng do rối loạn hành vi (học nói qua nhìn-nói, không phải nghe-nói), do ngậm núm vú giả thường xuyên hoặc do bắt chước người lớn xung quanh cũng bị nói ngọng.
Mời Ba Mẹ Tham Khảo: Phương pháp dạy trẻ chậm nói tại nhà ba mẹ nào cũng làm được
4 cách sửa tật nói ngọng cho trẻ không có bệnh lý tại nhà
Đối với những trẻ bị nói ngọng bẩm sinh, cách chữa nói ngọng cho trẻ tốt nhất là đưa trẻ đến bệnh viện điều trị. Còn với những trẻ bị tật nói ngọng do các nguyên nhân khác, cha mẹ có thể sửa tật nói ngọng cho trẻ ngay tại nhà với những bài tập đơn giản sau đây.
Ba mẹ luôn phát âm âm chuẩn khi nói chuyện
Một trong những cách chữa nói ngọng ở trẻ em hữu hiệu là phụ huynh cần phải phát âm chuẩn mỗi khi nói chuyện tại nhà. Trẻ trong giai đoạn tập nói thường sẽ bắt chước cách phát âm của những người lớn xung quanh. Vậy nên, cha mẹ nên đảm bảo phát âm chuẩn để con dần hình thành thói quen phát âm đúng đắn.
Tạo môi trường giao tiếp tích cực
Để trẻ tự tin phát âm to rõ ràng, phụ huynh nên tạo cho con môi trường giao tiếp tích cực tại nhà. Cha mẹ nên khuyến khích trẻ giao tiếp nhiều hơn và thường xuyên nói chuyện với con. Trong quá trình đó, nếu trẻ phát âm sai thì nên kiên nhẫn giải thích và hướng dẫn trẻ cách sửa tật nói ngọng.
Không chỉ vậy, phụ huynh có thể cùng trẻ chơi một vài trò chơi như: chi chi chành chành, bắt chước tiếng kêu của động vật,.. để trẻ hứng thú với việc nói. Tạo điều kiện cho trẻ tự tin giao tiếp là một trong những cách sửa tật nói ngọng ở trẻ em hữu hiệu.
Mời Ba Mẹ Tham Khảo: Tổng quan về trẻ chậm phát triển ngôn ngữ & hướng can thiệp
Học phát âm chuẩn với app KidsUP Montessori
Ngoài ra, phương pháp Montessori cũng là một cách để chữa tật nói ngọng ở trẻ hiệu quả. Nhờ phương pháp Montessori, trẻ có thể học cách phát âm chuẩn một cách tự nhiên, theo tốc độ của riêng mình.
Phụ huynh có thể dễ dàng cho con học theo phương pháp Montessori bằng cách đăng ký học thử ứng dụng KidsUP Montessori. Đây là ứng dụng giáo dục cho trẻ từ 2 – 7 tuổi theo phương pháp Montessori kích hoạt 2 bán cầu não để trẻ phát triển tư duy toàn diện. Để ba mẹ hiểu hơn về những gì mà ứng dụng này sẽ đem lại cho các bé thì mời ba mẹ xem video dưới đây.
Đọc thơ, kể chuyện cho trẻ với giọng điệu nhấn nhá
Để sửa tật nói ngọng cho trẻ, cha mẹ có thể giúp con làm quen với cách phát âm đúng bằng cách cho con nghe nhiều hơn. Phụ huynh nên thường xuyên đọc thơ, kể chuyện cho trẻ và dạy bé cách đọc chậm rãi, từ tốn và phát âm rõ ràng. Thông qua việc thường xuyên nghe và đọc, trẻ sẽ sửa dần cách phát âm cũ và hình thành thói quen mới.
Kết Luận
Bài viết trên là toàn bộ nội dung về cách sửa tật nóng cho trẻ dựa trên những nguyên nhân phổ biến khiến trẻ bị nói ngọng. Mong rằng với những phương thức về cách dạy trẻ hết nói ngọng bên trên của KidsUP sẽ giúp ích cho ba mẹ trong quá trình nuôi dạy con.
Mời Ba Mẹ Tham Khảo: Hướng dẫn bảng chữ cái tiếng Việt lớp 1 cho trẻ mới bắt đầu
